SKKN Giáo dục kĩ năng sống thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 5

 như: chung tay tổng vệ sinh đường làng ngõ xóm, vẽ tranh về cảnh đẹp của quê hương, sáng tác thơ về quê hương,...
Biện pháp thứ hai: Giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp
Để rèn kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả bản thân tôi còn vận dụng thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Đó là qua các tiết chào cờ, tiết sinh hoạt lớp, các buổi ngoại khóa và việc tham gia thi văn nghệ, thể dục thể thao chào mừng các ngày lễ lớn ở trường. Trong khi tham gia các hoạt động các em sẽ gặp những tình huống cụ thể của cuộc sống buộc phải tự tìm cách giải quyết bằng trí tuệ và sức lực của mình. Từ đó giúp các em hiểu, biết cách làm và cách tự điều chỉnh hành vi cho phù hợp với chuẩn mực. Ví dụ: Nhân ngày lễ Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20-11,Đội đã phát động phong trào thi làm báo tường, kéo co, văn nghệ giữa các chi đội trong toàn trường. Tôi đã hướng dẫn các em cùng sưu tầm tranh ảnh theo chủ đề để dán trang trí báo. Hoạt động này rèn cho các em nhiều kĩ năng như: sưu tầm, sắp xếp, trình bày, trang trí, Các em tham gia nhiệt tình, đoàn kết và hợp tác rất tốt thảo luận và tìm tòi ra ý tưởng trang trí các ảnh họa báo theo đúng chủ đề chào mừng 20
/11.Kết quả là tờ báo “ Bay cao ước mơ” của chi đội lớp tôi đã đạt được giải nhất và phần thi văn nghệ với bài hát “ Thầy cô là tất cả” đạt giải Nhì. Không những vậy, đội văn nghệ của lớp tôi đã được chọn để tập luyện tham gia biểu diễn trong Hội khỏe Phù Đổng
Ngoài ra, những buổi chào cờ, buổi sinh hoạt tập thể dưới cờ, bản thân luôn khuyến khích các em xung phong trả lời những câu hỏi mà cô Tổng phụ trách hay hỏi. Luôn lắng nghe các nội dung, hoạt động cần làm trong tuần. Nhờ vậy các em mạnh dạn dần và thực hiện tốt các phong trào, rèn kĩ năng giao tiếp, kĩ năng xử lí thông tin, kĩ năng tự nhận thức,... Ngoài ra, tôi còn tranh thủ đọc những câu chuyện cổ tích, những câu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho các em nghe và tìm hiểu trong những giờ bán trú, những tiết sinh hoạt lớp để qua đó các em hoàn thiện mình, dạy các em yêu thương bạn bè, yêu thương con người. Các em lớn lên, học hành và khám phá thông qua trò chơi. Các hành động chơi đòi hỏi các em phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề, thực hành các ý tưởng.
Bên cạnh đó, để rèn kĩ năng tự phục vụ, hợp tác với bạn bè, đảm nhận trách nhiệm, biết lao động vừa sức, tôi yêu cầu các em trang trí lớp học chào mừng ngày 20/10, 20/11, Noel, Tết nguyên đán,... Các em phải tự trực nhật mỗi ngày đến lớp, tổng vệ sinh lớp học chiều thứ sáu hàng tuần.
Biện pháp thứ ba: Thực hiện mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức, tự
học và sáng tạo
Trong những năm gần đây, ngành giáo dục rất coi trọng và thường xuyên nhắc đến vấn đề mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo. Tuy nhiên, bên cạnh những giáo viên ưu tú, quan tâm đến học sinh, tâm huyết với nghề vẫn còn đâu đó một số GV làm mất đi hình ảnh đẹp của người thầy trong mắt HS và phụ huynh. Bởi lẽ, một số GV còn xúc phạm đến nhân phẩm HS, có lối sống tha hóa,... Trong khi đó, trong mắt HS thầy cô luôn là tấm gương để các em noi theo. Chính vì vậy, để hình thành và phát triển tốt kĩ năng sống cho học sinh thì người giáo viên phải mẫu mực trong từng lời nói, hành động đối với mọi người xung quanh như đồng nghiệp, làng xóm hay phụ huynh,...
Biện pháp thứ tư: Tuyên truyền cho học sinh và phụ huynh học sinh
thấy rõ tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống bên cạnh việc dạy học kiến thức khoa học
Ngay cuộc họp đầu năm, tôi đã tuyên truyền cho phụ huynh thấy tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho các em thông qua môn Đạo đức.
Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với các em và đảm bảo an toàn cho các em.Tạo điều kiện tốt nhất cho các em vui chơi. Tôi là giáo viên chủ nhiệm luôn trao đổi với phụ huynh học sinh khuyến khích các em nói lên quan điểm của mình, nói chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những lựa chọn của mình, cần giúp các em mở lòng để giãi bày tâm tư, tình cảm, cố gắng không chỉ trích các quyết định của các em. Việc này sẽ hình thành kĩ năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho các em khi tham gia các hoạt động và các buổi thảo luận tại trường sau này. Tôi cùng cha mẹ các em luôn giúp các em phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm bảo rằng người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để các em thực hiện ý thích đó. Ví dụ: Một số học sinh thích vẽ, ngoài việc cho các em học năng khiếu vẽ thì cha mẹ có thể cho các em thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho các em cách lưu giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính các em hoặc triển lãm tranh của các em ở góc nhỏ trong nhà, trong lớp. Hay học sinh thích học đàn thì tạo điều kiện để các em được tham gia các lớp bồi dưỡng thêm để các em có đủ tự tin biểu diễn trên sân khấu trong những ngày lễ lớn của trường tổ chức: 20/11; Văn nghệ “ Mừng đảng – Mừng xuân”;...
Cha mẹ cần dạy các em những nghi thức văn hóa trong ăn uống, biết cách sử dụng các đồ dùng ăn uống; Cụ thể: Các em được làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác nhau, (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói quen nề nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ ăn uống từ tốn, không vội vã, không khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm, những cuộc trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu tất cả những yếu tố trên sẽ giúp các em có thói quen tốt để hình thành kĩ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kỹ năng sống tự lập sau này.
 Thực nghiệm khoa học và kết quả
Mục đích thực nghiệm
Nhằm đối chiếu và khẳng định hiệu quả của các biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 5( như đã nêu trên) bước đầu có hiệu quả.
Đối tượng thực nghiệm: Học sinh lớp 5D trường tôi đang công tác
Kết quả thực nghiệm
 Về phía giáo viên
Sau 8 tháng( từ tháng 9/2017 đến tháng 4/2018) thực hiện các biện pháp trên, trong năm học vừa qua tôi nhận thấy bản thân mình đã có nhận thức đầy đủ hơn về việc dạy tích hợp kĩ năng sống cho học sinh thông qua môn Đạo đức và các hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Về phía học sinh:
Mặc dù thực hiện chỉ hơn một học kì nhưng đã thu được một số kết quả đáng khích lệ:
Về thái độ học tập
Kĩ năng giao tiếp của học sinh tiến bộ rõ rệt bản thân mỗi học sinh trong lớp có thể tự tin thể hiện mình trước đám đông giới thiệu về một chủ đề cho trước( gần gũi với các em ) không còn rụt rè, mắc cỡ, tôn trọng thầy cô biết cách cư xử lịch sự với mọi người,...
Mọi học sinh đều có thể đảm nhận các vị trí nhóm trưởng, thư kí của nhóm, mạnh dạn trình bày ý kiến. Khi tổ chức học nhóm, các em ý thức trách nhiệm của mình không đùn đẩy công việc cho nhau như trước kia.
Chất lượng môn đạo đức của các em tiến bộ rõ rệt. Phẩm chất 100% tốt
Không chỉ thực hiện trong môn đạo đức mà các kĩ năng học tập của các em cũng được thể hiện trong các môn học khác như: Toán, Tiếng Việt, tự nhiện và xã hội,... tạo môi trường học tập thân thiện tích cực kết quả học tập ở học kì 1 cao.
Thành quả đạt được
Các hoạt động tập thể, phong trào văn nghệ, thể dục thể thao do trường tổ chức, lần nào lớp tôi cũng tham gia và đạt kết quả cao. Cuộc thi nào cũng dẫn đầu khối. Nhưng đáng nhớ nhất với tôi là trong dịp kỉ niệm mừng ngày Quốc tế phụ nữ 8-3 vừa qua, nhiều học sinh nam lớp tôi đã tự tay làm những tấm bưu thiếp rất có ý nghĩa để tặng các bạn nữ. Không chỉ vậy, các em còn thành lập đội văn nghệ và tự xây dựng nội dung chương trình, tập luyện khiến các bạn nữ vô cùng ngạc nhiên và vui mừng.
Tôi có ghi lại một số hình ảnh của học sinh lớp tôi đã thực hiện ở những hoạt động này ( trình bày trong phần phụ lục).
 Về phía phụ huynh
Trước những tiến bộ của con em mình, phụ huynh lớp tôi đã có sự quan tâm và luôn phối hợp rất sát sao với cô trong công tác giáo dục. Hơn thế nữa, tôi còn nhận được nhiều lời chia sẻ, lời động viên và vui mừng về sự tiến bộ của con mình từ các bậc phụ huynh lớp tôi.
 Bài học kinh nghiệm
Muốn giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được tốt thì bản thân người giáo viên phải:
Không ngừng học hỏi và hoàn thiện kĩ năng sống của mình và thể hiện rõ trong các mối quan hệ với phụ huynh, giao tiếp với học sinh, đồng nghiệp và
ứng xử trong cuộc sống hàng ngày vì chính bản thân giáo viên là tấm gương, là mẫu mực cho học sinh noi theo.
Phải xuất phát từ tấm lòng yêu nghề mến trẻ, quan tâm giáo dục trẻ.
Kỹ năng sống rất đa dạng và mang đặc trưng vùng, miền đòi hỏi người giáo viên phải vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh và đặc điểm, hoàn cảnh của nhà trường, địa phương.
Kỹ năng sống có thể hình thành tự nhiên, học được từ những trải nghiệm của cuộc sống và do giáo dục mà có. Không phải đợi đến lúc được học kỹ năng sống một con người mới có những kỹ năng sống đầu tiên. Tuy nhiên, nếu được dạy dỗ từ sớm, các em sẽ rút ngắn thời gian học hỏi qua trải nghiệm, sẽ thành công hơn.
Thực hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh cũng cần được thông tin đến
phụ huynh để phụ huynh thấy được tầm quan trọng của kĩ năng sống đối với con em mình, cùng với giáo viên thực hiện, theo dõi, ủng hộ động viên các em. Nếu được sự hỗ trợ của phụ huynh học sinh thì việc thực hiện sẽ dễ dàng thành công hơn.
Thường xuyên tạo sân chơi cho các em để chính bản thân các em được tham gia và trải nghiệm.
Phải có niềm tin vào học trò, động viên, khích lệ hay nhắc nhở kịp thời những tiến bộ hay việc sai trái của các em.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
KẾT LUẬN
Chúng ta biết rằng giáo dục là một quá trình tác động qua lại, là quá trình hoạt động và giao lưu trong các mối quan hệ xã hội đa dạng, được tổ chức có mục đích có kế hoạch của các nhà giáo dục và người được giáo dục. Để hình thành nhân cách hoàn thiện trong nhà trường xã hội chủ nghĩa không những dạy “chữ” mà còn dạy “người”. Trẻ em trong lứa tuổi tiểu học rất hồn nhiên ngây thơ trong trắng. Vốn kiến thức, vốn kinh nghiệm sống của các em mới có rất ít. Vì vậy muốn đạt được mục tiêu giáo dục phát triển toàn diện của nhà trường, các thầy cô giáo cần phải kiên trì, nhiệt tình, có tâm huyết với nghề, bên cạnh kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ, người giáo viên phải có vốn kiến thức tâm lý học, hiểu được tâm sinh lý của trẻ. Từ đó sẽ tìm ra được những phương pháp hiệu quả để giáo dục trẻ. Việc dạy “chữ” cần luôn song hành với việc dạy “ làm người”, và phải được xuất phát ngay từ những tình huống, những việc làm nhỏ nhất trong cuộc sống thực tế của học sinh. Ngay trong những giờ học ngoài việc đảm bảo mục tiêu kiến thức kĩ năng của bài, giáo viên cần chú ý đến rèn kĩ năng sống cho học sinh. Học sinh được rèn kĩ năng sống qua nội dung kiến thức của bài, qua lĩnh hội kiến thức pháp luật, qua tham gia các hoạt động học tập trong lớp, hoạt động ngoài giờ do giáo viên tổ chức. Tích cực đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động của học sinh là giúp học sinh có nhiều cơ hội để rèn kĩ năng sống. Học sinh được học tập sinh hoạt vui chơi, rèn luyện trong môi trường gia đình, nhà trường, xã hội; vì vậy cần thực hiện tốt gắn kết 3 môi trường để giáo dục học sinh. Phối kết hợp chặt chẽ với các ban ngành đoàn thể để giúp đỡ, tư vấn, tạo điều kiện cho học sinh tích lũy có thêm kĩ năng sống và rèn kĩ năng sống được tốt hơn. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua học tập – sinh hoạt ở nhà trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để đạt được điều đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong suốt quá trình giảng dạy. Qua từng tiết dạy, giáo viên hướng dẫn học sinh kĩ năng làm việc theo nhóm: biết cách phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, biết chấp nhận đúng sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống nhất Đây là kĩ năng hết sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trong tập thể. Trong sinh hoạt hằng ngày, giáo viên cần chú ý nâng dần kĩ năng giao tiếp - tự nhận thức cho các em như biết sử dụng đúng các quy tắc: chào hỏi, xin phép, cảm ơn, xin lỗi, yêu cầu Biết cả thông cảm chia sẻ buồn vui với mọi người. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là điều rất cần thiết. Nó trang bị đầy đủ những kĩ năng cho các em để các em có được cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Đồng thời giúp những em có thói quen chưa tốt và hành vi tiêu cực trở thành con ngoan, trò giỏi và là người có ích cho xã hội sau này. Trong công cuộc đổi mới hiện nay của đất nước ta, khi yếu tố con người được coi trọng về tiềm năng trí tuệ cùng với sức mạnh tinh thần. Nhân cách của con người càng được đề cao và phát huy mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực xã hội. Thực tế hiện
nay ngành giáo dục đào tạo dã được nhà nước quan tâm đưa lên quốc sách hàng đầu thi việc dạy chữ nói chung và việc rèn kĩ năng sống nói riêng là vấn đề đặc biệt quan trọng. Một nhà hiền triết đã nói “Khoa học mà không có hành vi đạo đức thì chỉ là sự tàn rụi của linh hồn” mà hành vi đạo đức đó chính là kĩ năng sống của học sinh vì vậy việc thực hiện rèn kĩ năng sống cho học sinh là cần thiết biết bao.
KIẾN NGHỊ
Xuất phát từ những nguyên nhân trên tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nhằm phát huy những kết quả tích cực đạt được, khắc phục những tồn tại góp phần nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua các tiết học.
1/ Đối với nhà trường:
Cần tổ chức cho các em tham gia các buổi giao lưu, dã ngoại, tham quan du lịch,.. giúp các em mạnh dạn, có cơ hội thể hiện những kĩ năng đã có từ đó giúp giáo viên có biện pháp giáo dục hợp lí cho các em.
Động viên, khích lệ kịp thời những giáo viên, học sinh có những thành tích nổi bật quua từng mảng hoạt động
2/Đối với gia đình học sinh:
Cần phối hợp với các lực lượng giáo dục trong nhà trường để có biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho con em mình, không quá nuông chiều các em, không làm thay, làm hộ các em những việc vừa sức với lứa tuổi. Tạo điều kiện để các em phát triển toàn diện nhân cách.
Trên đây là những biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua môn Đạo đức lớp 5 mà tôi đã áp dụng trong năm học 2017 – 2018. Rất mong nhận được sự góp ý của các cấp lãnh đạo, các bạn bè đồng nghiệp để kinh nghiệm ngày càng hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2018
PHỤ LỤC 1
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG THÔNG QUA MÔN ĐẠO ĐỨC CỦA LỚP TÔI PHỤ TRÁCH
31
PHỤ LỤC 2
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP CỦA LỚP TÔI PHỤ TRÁCH
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Đạo đức và phương pháp giáo dục đạo đức ở tiểu học ( Nhà xuất bản Giáo dục)
Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học ( Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam )
Tâm sinh lí lứa tuổi học sinh tiểu học ( Nhà xuất bản Giáo dục )
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật giáo dục Tiểu học - Nhà xuất bản Giáo dục – năm 2010
2. Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở Tiểu học - Tài liệu dành c giáo viên lớp 5. NXB Giáo dục, năm 2012
ho
Giáo dục giá trị sống và kĩ năng sống cho học sinh tiểu học – Tài liệu dùng cho giáo viên Tiểu học. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2011
Tích hợp dạy kĩ năng sống cho học sinh tiểu học qua môn Khoa học và
hoạt động ngoài giờ lên lớp. NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2009
Tạp chí thế giới trong ta – CĐ 118, năm 2012